2005-2007-2008 sigorta giriş olanlar 44-45-46-47 yaşındakiler EYT olmadan erken emekli olacak! 10 yıl sigortayla…

Erken emeklilik şartları hakkında aramalara başladı. Erken emeklilik yüz binlerce kişinin istekleri arasında yer alıyor. Uzun yıllar çalışarak üretim ekonomisine hayat veren vatandaşlar prim ve yaş akdini doldurduktan sonra bağlı oldukları kurum üzerinden emekli oluyor. Türkiye’de SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı sistemleri üzerinden emekli olunabiliyor. Bazı durumlarda 1800 gün primle erken emeklilik imkanları bulunuyor. Peki, kimler bu şartlardan yararlanabilir? İşte detaylar…

Milyonlarca çalışan ne zaman emekli olacağını merak ederken yasalarımız bazı erken emeklilik imkanlarını da bizlere sunuyor. Bu kapsamda, EYT yasasından yararlanamayanlar bazı durumlarda erken emekli olabiliyor. İşte konu hakkında detaylar…

EYT dışında erken emekliliği sağlayan önemli imkanlar bulunuyor. Örneğin 1999’dan önce işe başlayanlar için belli şartlarda 3600 günle emeklilik hakkı var. Bu, halk arasında ‘erken emeklilik’ olarak biliniyor.

Ancak ülkemizde hem engelli hem de hastalık nedeniyle işgücü kaybına uğramış milyonlarca kişi var. İşte bu kişiler daha düşük primle emekli olabiliyor.

YÜZDE 60 RAPOR ŞARTI

3600 günden daha az primle emekliliğe ise ‘malulen (sağlık sebebiyle) emeklilik’ deniyor. Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Yani SGK’nın sevki şart.

Her engelli, malul sayılmıyor çünkü burada belirleyici olan işgücü kaybının yüzde 60 ve yukarı (başkasının bakımına muhtaç derecesinde malul) olması.

10 YIL PRİM ÖDEMEK YETİYOR

Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1800 gün prim ödemesi gerekiyor. Bu prim de toplamda 5 yıl çalışmayla ödeniyor. Malulen emekli olabilmek için çalışma gücü kaybında dikkate alınan rahatsızlıkların ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra başlamış olması gerekiyor. Malul kişinin en az 10 yıl sigortalı olması da aranan diğer bir şart.

ARA MUAYENE GEREKİR Mİ?

Sağlık Kurulu’nun kararı burada önemli. Sağlık Kurulu tamamen malulen emekli de edebileceği gibi malulen emekli edip, ‘kontrol muayenesi’ şartı getirebilir. Bu durumda kontrol muayene tarihi verilir ve o tarihte SGK müdürlüklerinden hastaneye sevkinizi alır, muayene olup, yeni raporu Sağlık Kurulu’na verirsiniz. Kontrol muayenesini olmazsanız emekli aylığınız kesilir.

24 AYLA SINIRLI OLABİLİR

Malulen emeklilik şartlarında yapılan değişikliklerle kanser hastalarına 18 ay malullük maaşı ödeniyor. Süre, hastalığa göre 24 aya kadar çıkıyor.

Kanser türüne göre değişmekle birlikte, malullük aylığı almak için gerekli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık şartlarını sağlayan kanser hastalarına teşhisten itibaren 1 yıl içinde başvurmaları şartıyla sağlık kurulu raporu aranmadan malullük aylığı bağlanıyor. 18 ay sonra duruma göre aylık alıp almayacağına karar veriliyor.

ORGAN NAKİLLERİ

Organ nakli (böbrek, karaciğer, akciğer, kalp gibi) olanlar da malul salıyor. SGK, hangi organ nakli veya sağlık sorunu sonucunda malul olunacağını tahmin edebiliyor. Bu nedenle malulen emekli olan kişiye ‘2 yıl sonra muayeneye gel’ diyebiliyor. Bu muayenede işgücü kaybı yüzde 60’ın altında tespit edilirse maaş kesiliyor.

AYLIK BAĞLANABİLEN HASTALIKLAR HANGİLERİ?

Kanser Epilepsi Demans Beyin tümörleri Parkinson sendromu Serebral palsi Multiple skleroz Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı) Şizofreni Bipolar bozukluk Görme azlığı Retina kanamaları Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı Anemi Kol, bacak gibi organ kaybı Behçet hastalığı Gastrointestinal kanamalar Karaciğer sirozu Karaciğer nakli Kalp yetmezliği Kalp kapak hastalıkları Kalp nakli Böbrek nakli Akciğer nakli Tüberküloz AIDS

YIPRANMA HAKKI NEDİR?

Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda ‘fiili hizmet zammı’ olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.

Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor.

Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.

YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?

Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 – 90 gün
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün .
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
Su altında çalışanlar 60 gün.